Οι επιδόσεις των ελληνικών περιφερειών σε έρευνα και καινοτομία

Στην περιφέρεια Αττικής γίνονται οι μεγαλύτερες δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε & Α) στην Ελλάδα, όμως αν ληφθεί υπόψη το ΑΕΠ κάθε περιφέρειας, τότε την καλύτερη επίδοση έχει η Κρήτη.

Αυτό προκύπτει από τους σχετικούς Δείκτες που παρουσιάζονται στη νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σχετικά με την «Περιφερειακή διάσταση των δραστηριοτήτων έντασης γνώσης στην Ελλάδα-Επισκόπηση 2015». Σύμφωνα με τη μελέτη, υπάρχουν σημαντικές νησίδες αριστείας σε πολλές περιφέρειες.

Το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής δαπάνης Ε&Α πραγματοποιείται στην περιφέρεια Αττικής (820,27 εκατ. ευρώ το 2013), ενώ ακολουθούν η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (183,30 εκατ. ευρώ) και η περιφέρεια Κρήτης (120,68 εκατ. ευρώ).

Οι χαμηλότερες δαπάνες Ε&Α σε απόλυτες τιμές εντοπίζονται στις περιφέρειες Ιονίων Νήσων (8,17 εκατ. ευρώ), Νοτίου Αιγαίου (14,98 εκατ. ευρώ) και Δυτικής Μακεδονίας (17,80 εκατ. ευρώ).

Όμως όσον αφορά την ένταση Ε&Α, δηλαδή τη δαπάνη Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ κάθε περιφέρειας, η περιφέρεια Κρήτης εμφανίζει την υψηλότερη ένταση (1,35%), ακολουθούμενη από την Αττική (0,94%), την Ήπειρο (0,92%) και τη Δυτική Ελλάδα (0,92%), οι οποίες υπερβαίνουν την αντίστοιχη συνολική εθνική επίδοση (0,81%).

Ο τομέας των επιχειρήσεων πραγματοποιεί το μεγαλύτερο μέρος της Ε&Α μόνο στην περιφέρεια Αττικής και στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ενώ στις υπόλοιπες Περιφέρειες τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνει είτε ο τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, είτε ο κρατικός τομέας.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της Ε&Α, πέρα από το κράτος -που είναι ο βασικός χρηματοδότης- και τις επιχειρήσεις, οι πόροι από το εξωτερικό, και ιδίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ιδιαίτερα υψηλοί για τις περιφέρειες Αττικής, Κρήτης, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Δυτικής Ελλάδας.

Αναφορικά με το προσωπικό στον τομέα της Έρευνας, η πλειονότητα των ερευνητών απασχολείται στην περιφέρεια Αττικής, με αριθμούς σχεδόν τριπλάσιους από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την περιφέρεια Κρήτης.

Αναλογικά (προσωπικό Ε&Α επί της συνολικής απασχόλησης σε κάθε Περιφέρεια), η υψηλότερη επίδοση καταγράφεται στην περιφέρεια Κρήτης (1,89%), ενώ ακολουθούν η περιφέρεια Αττικής (1,54%), η περιφέρεια Ηπείρου (1,46%) και η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (1,23%).

Ειδικά για τη χρηματοδότηση των ερευνητικών έργων την περίοδο 2007-2013, το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (7ο ΠΠ), με συνολικό προϋπολογισμό που ξεπέρασε τα 50 δισ. ευρώ.

Στο πλαίσιο του 7ου ΠΠ, η Ελλάδα έλαβε χρηματοδότηση άνω του 1 δισ. ευρώ. Οι φορείς της Περιφέρειας Αττικής έλαβαν το μεγαλύτερο μέρος (591,51 εκατ. ευρώ), ενώ στη δεύτερη θέση βρέθηκε η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (139,57 εκατ. ευρώ), ακολουθούμενη με μικρή διαφορά από την περιφέρεια Κρήτης (124,25 εκατ. ευρώ) και την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (79,71 εκατ. ευρώ).

Όσον αφορά τις διδακτορικές διατριβές και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις, ο μεγαλύτερος όγκος της εγχώριας επιστημονικής παραγωγής καταγράφεται κατά σειρά στις περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης, Δυτικής Ελλάδας και Ηπείρου.

Αξιοσημείωτη είναι η κατάταξη των Περιφερειών με βάση τον δείκτη απήχησης (Citation impact) των δημοσιεύσεων (μέσος όρος αναφορών ανά δημοσίευση). Με βάση αυτόν τον δείκτη, η περιφέρεια Κρήτης έρχεται πρώτη με δείκτη απήχησης 7,23, ακολουθούμενη από την περιφέρεια Ηπείρου (6,87), την περιφέρεια Αττικής (5,66), την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (4,71) και την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (4,71).

Όσον αφορά τον αριθμό επιστημονικών δημοσιεύσεων ανά ερευνητή, πρώτη εμφανίζεται η περιφέρεια Ηπείρου, ακολουθούμενη από τις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Κρήτης και Θεσσαλίας.

Τέλος, όσον αφορά την καινοτομία (η οποία διακρίνεται σε τέσσερις τύπους: καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασίας, καινοτομία οργάνωσης και καινοτομία μάρκετινγκ), στις περισσότερες περιφέρειες οι ελληνικές επιχειρήσεις προβαίνουν σε κάποιο τύπο καινοτομίας σε ποσοστό υψηλότερο από 40%.

Η καινοτομία οργάνωσης και η καινοτομία μάρκετινγκ, όπως σημειώνεται, είναι οι κυρίαρχοι τύποι καινοτομίας μεταξύ των ελληνικών επιχειρήσεων σε όλες τις περιφέρειες.

Γενικά, αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα καινοτομούν περισσότερο από τον μέσο κοινοτικό όρο (52,3% στην Ελλάδα έναντι 48,9% στην ΕΕ28).

Οι υψηλότερες καινοτομικές επιδόσεις καταγράφονται κατά σειρά στις περιφέρειες Κρήτης, Στερεάς Ελλάδας, Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου.

Το μερίδιο των επιχειρήσεων που καινοτομούν σε προϊόντα ή/και διαδικασίες στις ελληνικές περιφέρειες στο σύνολο της χώρας, είναι λίγο μικρότερο από τον αντίστοιχο κοινοτικό μέσο (34,3% έναντι 36%).

Τα στατιστικά στοιχεία και οι δείκτες για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα, τα οποία παράγονται και εκδίδονται από το ΕΚΤ, αποστέλλονται σε τακτική βάση στη Eurostat και τον ΟΟΣΑ.


ΑΠΕ-ΜΠΕ