Η διατροφή που προστατεύει από τις πέτρες στα νεφρά

Περισσότερες από μία στις οκτώ πιθανότητες έχει ο μέσος ενήλικος να παρουσιάσει νεφρολιθίαση – την πάθηση που είναι γνωστή ως πέτρες στα νεφρά και η οποία έχει υψηλά ποσοστά υποτροπής (50% μέσα σε μία δεκαετία και 75% σε δύο).

Η νεφρολιθίαση δημιουργείται όταν ορισμένες από τις ουσίες που αποβάλλουν οι νεφροί (λ.χ. ασβέστιο, οξαλικά, φωσφορικά άλατα) βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις και στο κατάλληλο περιβάλλον ούρων με αποτέλεσμα να δημιουργούν κρυστάλλους, εξηγεί ο χειρουργός-ουρολόγος Ηρακλής Πούλιας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.
Αναλόγως με τις ουσίες που έχουν κρυσταλλοποιηθεί, οι νεφρικοί λίθοι χωρίζονται σε λίθους ασβεστίου (οξαλικού και φωσφορικού, αντιπροσωπεύουν το σχεδόν 80% των περιπτώσεων), λίθους ουρικού οξέος (δημιουργούνται όταν υπάρχει αυξημένο ουρικό οξύ), φλεγμονώδεις λίθους (εξαιτίας χρόνιων λοιμώξεων του ουροποιητικού) και λίθους κυστίνης (οφείλονται σε γενετική διαταραχή).
Σημαντικός παράγοντας που μπορεί να ευνοήσει τη νεφρολιθίαση είναι η κακή διατροφή, ιδίως η ελλιπής πρόσληψη υγρών και η κατανάλωση πολλών επεξεργασμένων τροφίμων και κρεατικών. Αντιθέτως, η προσεγμένη διατροφή μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη όσο και στην αποφυγή υποτροπών, κατά τον κλινικό διαιτολόγο-βιολόγο Χάρη Δημοσθενόπουλο, προϊστάμενο του Διαιτολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου Λαϊκό στην Αθήνα.

Γενικές συμβουλές

Οι γενικές συμβουλές για την προστασία από τη νεφρολιθίαση είναι:
* Αύξηση της κατανάλωσης υγρών σε τουλάχιστον 2 λίτρα την ημέρα, για να διατηρηθεί η ημερήσια παραγωγή ούρων στα 2-3 λίτρα. Στα υγρά συνυπολογίζονται όλα τα ροφήματα και τα φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό (π.χ. σούπες, φρούτα, λαχανικά). Ο έλεγχος του χρώματος τον ουρών παρέχει καλή εικόνα για το επίπεδο ενυδάτωσης του οργανισμού: όσο πιο σκούρα είναι τόσο περισσότερα υγρά χρειάζεστε.
* Μείωση της κατανάλωσης άλατος. Δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2,4 γραμμάρια νατρίου την ημέρα (αντιστοιχούν σε ένα κουταλάκι του γλυκού ή 6 γραμμάρια μαγειρικό αλάτι). Επειδή τα έτοιμα τρόφιμα συνήθως περιέχουν πολύ αλάτι, δεν πρέπει να προστίθεται αλάτι στο πιάτο, ενώ κατά το μαγείρεμα η προσθήκη πρέπει να είναι ελάχιστη.

Εχει υπολογιστεί ότι το κρυφό αλάτι των έτοιμων τροφίμων αντιπροσωπεύει το 75% της ποσότητας που καθημερινά καταναλώνουμε. Πολύ αλάτι περιέχουν τρόφιμα, όπως δημητριακά, αλμυρά σνακ (π.χ. πατατάκια), σόδα, ψωμί, μπισκότα, τυποποιημένα τρόφιμα (π.χ. πίτες, πίτσα), σούπες, αλλαντικά, τυριά, κύβοι λαχανικών και ζωμού κρέατος, κονσέρβες, καπνιστά, σάλτσες κ.λπ.
Για να ξέρετε πόσο αλάτι καταναλώνετε, να διαβάζετε τις ετικέτες των τροφίμων. Καλό είναι να αποφεύγετε όσα αναγράφουν ότι περιέχουν περισσότερο από 0,6 γραμμάρια νάτριο (ή 1,5 γραμμάριο αλάτι) ανά 100 γρ. προϊόντος.
* Καθημερινή κατανάλωση πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών (π.χ. τρία μέτρια φρούτα και δύο σαλάτες).
* Μείωση των ζωικής προελεύσεως τροφίμων, όπως μοσχάρι, πουλερικά, χοιρινό, αρνί, αβγά, αλμυρά ψάρια και θαλασσινά.
* Προσοχή στη χρήση συμπληρωμάτων, για να αποφευχθεί η παρατεταμένη πρόσληψη υψηλών δόσεων βιταμίνης D, βιταμίνης C ή/και ασβεστίου που μπορεί να οδηγήσουν σε νεφρολιθίαση.
Αν κάποιος έχει ιστορικό

Ειδικά για τα άτομα με ιστορικό νεφρολιθίασης και αναλόγως με το είδος των λίθων που είχαν συνιστώνται:
* Για τους λίθους οξαλικού ασβεστίου: Αποφυγή της κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων από τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά (π.χ. μαϊντανός, παντζάρια, σοκολάτα, ξηροί καρποί, σπανάκι, φασόλια, τσάι, μπίρα).

Αντιθέτως, δεν πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση ασβεστίου διότι η φτωχή σε ασβέστιο διατροφή αυξάνει την απέκκριση οξαλικού άλατος από τους νεφρούς και έτσι τον κίνδυνο σχηματισμού νέων λίθων.
* Για τους λίθους ουρικού οξέος: Μείωση της κατανάλωσης ζωικών πρωτεϊνών, αποφυγή τροφίμων με πολλές πουρίνες (π.χ. εντόσθια, συκώτι, σαρδέλες, γαρίδες, σκουμπρί, μύδια, ρέγκα).
* Για τους λίθους κυστίνης: Η προσεγμένη διατροφή δεν παίζει καθοριστικό ρόλο στη θεραπεία. Συνιστώνται αύξηση της πρόσληψης υγρών μέχρι 3-4 λίτρα την ημέρα και περιορισμός του αλατιού.
* Για τους φλεγμονώδεις λίθους: Να πίνετε άφθονα υγρά, να μην κατανωλώνετε πολύ αλάτι και να τρώτε καθημερινά εσπεριδοειδή.


ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία