Με τα μάτια της Μελίνας‎

Τέτοιες μέρες πριν από 36 χρόνια, Ιούλιος του 1975, η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη βρισκόταν στην Κύπρο και ετοίμαζε ένα ντοκιμαντέρ για το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή που ένα χρόνο πριν είχε οδηγήσει στη διχοτόμηση της μαρτυρικής Μεγαλονήσου.

Η ίδια θα το παρουσίαζε και θα υπέγραφε τη σκηνοθεσία.

Το ντοκιμαντέρ ολοκληρώθηκε, αλλά περιέργως δεν προβλήθηκε ποτέ από τη δημόσια τηλεόραση, χωρίς μάλιστα να γίνουν και ποτέ γνωστοί οι λόγοι γι' αυτό. Η ίδια η Μελίνα Μερκούρη όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού είχε επιχειρήσει να το βρει, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά, τρία χρόνια μετά το θάνατό της η αρχική κόπια εντοπίστηκε σχεδόν άθικτη και προβλήθηκε από την ΕΤ1 το Μάρτιο του 1997. Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ «Διάλογοι, με τη Μελίνα Μερκούρη», ένα πραγματικά σπάνιο ντοκουμέντο που τώρα το αρχείο της ΕΡΤ το ψηφιοποίησε και θα το ανεβάσει από σήμερα στις ιστοσελίδες της (δείτε εδώ). Με αυτόν τον τρόπο η διοίκηση της ΕΡΤ επιχειρεί να αξιοποιήσει θησαυρούς που διαθέτει στο αρχείο της και να ενεργοποιήσει όσο γίνεται περισσότερο το Διαδίκτυο. Παράλληλα, πάντως, εξετάζονται και διάφορα σχέδια για περαιτέρω αξιοποίηση τέτοιου τύπου ντοκουμέντων, που μπορούν να γίνουν ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα της δημόσιας τηλεόρασης.

Η Μελίνα σε αυτό το ντοκιμαντέρ περιηγείται ...

σε διάφορα σημεία της μαρτυρικής Μεγαλονήσου που μετράει ακόμη τις πληγές της. Συναντά και συζητά με συζύγους, μητέρες και αδελφές αγνοουμένων, αλλά και με αξιωματικούς και στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς για όλα όσα συνέβησαν στην Κύπρο κατά την τουρκική εισβολή, αλλά και για όσα προηγήθηκαν και επακολούθησαν. Συνομιλεί επίσης με τον Γλαύκο Κληρίδη, που τότε είχε αναλάβει καθήκοντα ως εκπρόσωπος της ελληνοκυπριακής πλευράς στις διακοινοτικές συνομιλίες. Καταγράφει εικόνες από την κατάσταση στην Κύπρο, ενώ συναντά βέβαια και τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, τον οποίο είχαν επιχειρήσει να δολοφονήσουν. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την πορεία γυναικών προς τους τάφους των θυμάτων του πραξικοπήματος που είχε προηγηθεί (5/7/1974), αλλά και της τουρκικής εισβολής που επακολούθησε ανήμερα του Προφήτη Ηλία (20/7/1974). Υπάρχουν επίσης αποσπάσματα από την ομιλία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, σκηνές και συνεντεύξεις με Ελληνοκυπρίους στους καταυλισμούς προσφύγων που είχαν δημιουργηθεί, αλλά και εικόνες από τη διχοτομημένη πλέον τότε Λευκωσία. 

Στο σπάνιο αυτό ντοκουμέντο της ΕΡΤ, που έχει την υπογραφή της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη, περιλαμβάνονται και συνεντεύξεις με Τουρκοκύπριους της Κηρύνειας, αλλά και σκηνές από τα κατεχόμενα από υλικό που της είχε παραχωρήσει ολλανδικό τηλεοπτικό συνεργείο, το οποίο είχε βρεθεί στην Κύπρο και είχε καταγράψει όσα συνέβαιναν. Στην παραγωγή συμπεριλαμβάνεται και η ερμηνεία της Μελίνας στο τραγούδι «Αντινανούρισμα» σε σύνθεση Ελένης Καραΐνδρου και στίχους Κ. Χ. Μύρη.

Πηγή: ΣΩ.ΜΑ / Ελευθεροτυπία